Voor de seizoensafsluiter gaat het jong geweld de ontmoeting én de confrontatie aan met enkele gevestigde waarden van Pact. Onder leiding van Delphine Dutoit gaat deze bonte bende aan de slag met De Jossen, Val en Revival der Saamhorigheid. In een taal die bulkt van eigenzinnige beeldspraak schept Tom Lanoye het spanningsveld tussen het individu en de groep.

De auteur behoeft weinig introductie. Lanoye is een literaire duizendpoot, die niet alleen in Vlaanderen, maar ook internationaal bejubeld en bekroond werd. Zijn taal wordt gekenmerkt door een mengeling van uitzinnige en subtiele woordspielereien. Lanoye schreef in 1997 zijn meesterwerk Ten Oorlog, dat een half etmaal duurde. De Jossen vormt dan weer een eenheid met Diplodocus Deks, dat Theater Pact al in 2011 op u losliet. Beide stukken zijn experimentele en absurdistische pareltjes die quasi gelijktijdig in première gingen.

De rolverdeling in dit vierledige stuk mag duidelijk zijn: iedereen is een Jos. Alle personages zijn verbonden met elkaar in dat Josdom. Een Josdom waarin iedereen gelijk is voor de wet, waarin niemand ‘gejost’ wordt. Die Jossigheid biedt hun duidelijkheid, zorgeloosheid en troost. Ze doen alles samen en vertrouwen elkaar blindelings. Hun bestaan is eenvoudigweg schattig en beangstigend sektarisch tegelijk. Maar vragen stellen de Jossen zich niet.

Tot één van hen aangeeft dat hij zich ‘zo anders’ voelt. Vanaf dat moment stellen de Jossen alles in het werk om het Josdom te vrijwaren, desnoods met geweld. De Jossen vechten voor én tegen elkaar. Maar hoelang hollen mensen het groepsgevoel achterna? Wanneer start de aanvaarding van het vreemde, het nieuwe, het onbekende, het ongewone? Die aanvaarding heeft gevolgen voor hun vriendschap en eensgezindheid. Want net omdat we zo verschillend zijn, valt de groep als één individu wegvalt.

Regisseur Delphine Dutoit geeft theaterles aan Brusselse jongeren. Voor dit stuk kon ze die ervaring inzetten om de Pact-jongeren op sleeptouw te nemen. Daarnaast bood dit stuk een thema aan dat haar persoonlijk aansprak, omdat ze zelf ook een nieuwkomer is binnen Theater Pact. Gaandeweg merkte ze op hoeveel plezier er schuilde in de groepsbeleving. Die sfeer wou ze graag alle ruimte geven in de ‘rituelen’ op de scène. Hierin schetst ze de habitat van de Jossen, die voor ons zo herkenbaar is.